Constante en stabiele energie, geen opvliegers meer en een helder hoofd. Dit is het resultaat van eten volgens het anti-toxisch eetplan van Dr. Peter Aelbrecht*. Poeh! Ik ondervind zelf maar weer de directe impact die voeding heeft, ook mentaal. Want door die frisheid, voel ik me ook evenwichtiger, stabieler en positiever.
Het is fascinerend hoe een gezond lijf ook voor een gezond hoofd zorgt. Hoe die twee met elkaar zijn verbonden en hoe ze elkaar beïnvloeden.
Ik snap dat Aelbrecht dit dieet voorschrijft aan mensen die burnout zijn, het geeft een boost aan je vitaliteit en ondersteunt emotionele stabiliteit. Dat laatste is nodig om stappen te zetten richting de uitgang van de burnout. Daarvoor moet je in de spiegel durven kijken en je eigen gedrag bestuderen. Dat lukt niet als emoties hoog zitten en je uitgeput bent.
Heilige drie-eenheid
Voeding, beweging en ontspanning – drie elementen die samen zorgen voor balans en fysieke en mentale weerbaarheid. Ik hanteer ze ook bij mijn voedingsadviezen en in de programma’s van Oogstgoed. Elk onderdeel heeft aandacht nodig om lichaam en geest in balans te brengen. Wie burnout is of het heeft doorstaan, herkent maar al te goed dat alleen ontspanning, alleen sporten of alleen gezond eten niet voldoende is. Je moet naar het hele plaatje kijken.
Bij 9 van de 10 mensen met prikkelbare darmen bijvoorbeeld, speelt het ervaren van stress en het hebben van een groot verantwoordelijkheidsgevoel een belangrijke rol. Dan zijn de buikkrampen niet het resultaat zijn van verkeerd eten maar van een hectische dag en een hoge ademhaling.
Totaalaanpak
Ook Peter Aelbrecht werkt langs meer therapieën bij uitputting en chronische vermoeidheid, een totaalaanpak zoals hij het zelf zegt. Het hormonale systeem speelt daarin een belangrijke rol, ook voor mannen. Cortisol is zo’n hormoon dat door je bijnieren wordt aangemaakt als je in de stress zit. Duurt de stress te lang (sommigen verkeren jaren in een stressvolle situatie), dan raken de bijnieren een keer uitgeput. Het gevolg is een verhoogd risico op ontstekingen, omdat cortisol ook bij fysieke stress door het lichaam wordt aangemaakt.
Ander voorbeeld: wanneer je gedachten bezet worden door een oneindig lijkende takenlijst of zorgen, dan is de kans groot dat je geen energie meer hebt om te bedenken wat je wilt gaan eten, laat staan om zelf te koken. Een vermoeid hoofd zorgt voor een vermoeid lijf en dus hang je na een werkdag op de bank met een ‘gezonde’ salade van de supermarkt.
Andersom zorgt een goede nachtrust weer voor heldere ideeën en het bedenken van oplossingen. Een volle werkdag moet afgewisseld met ontspanning en een goede nachtrust om de balans te herstellen. Wat we hier nu aanstippen is ritme, dat van dag en nacht, de werkweek en het weekend, en van overdag werken en in de avond rust.
Ritme, daar schort het vaak aan bij mensen in een burnout, zij ontberen de afwisseling van inspanning en ontspanning en slaan door in de balans.
Hoe jonger je bent, hoe langer je het vol kunt houden, maar eens komt het moment van de rekening. Je krijgt last van hoofdpijnen, van je darmen of je hebt ineens een allergie. Het is het resultaat van systematische uitputting, de batterij helemaal leeg trekken en te weinig opladen. De waarschuwingssignalen van je lichaam heb je stelselmatig genegeerd of niet eens herkend.
Wake-up call
Wie dergelijke klachten kan zien als een wake-up call, heeft een aantal opties tot zijn beschikking; je zorgt voor meer ontspanning, meer beweging en voor goede voeding. Dat laatste zal misschien niet direct gezien worden als het antwoord op een burnout, maar het mag inmiddels duidelijk zijn dat voeding net zoveel impact heeft op je mentale gezondheid als beweging en ontspanning. Wie ervoor kiest om zichzelf goed te voeden, kiest automatisch voor meer ‘andere’ tijd dan werktijd. Zeker als je besluit geen eten meer af te halen of te laten bezorgen, maar zelf in de pannen gaat roeren. Net als beweging betekent de bereiding van eten dat je uit het hoofd stapt en meer in je lijf komt, wat helpt om je bewustzijn te vergroten.
De eerste stappen die je kunt nemen om je eetpatroon beter af te stemmen op je behoeften en op wat jij nodig hebt:
- Kook zelf > alleen al de keuze voor het recept en de ingrediënten bouwt bewustzijn op over datgene wat je binnenkrijgt (welke kwaliteit biedt je jezelf aan)
- Eet mindful > eet in stilte, zonder schermpjes of veel geklets. Kauw goed, een paar keer extra dan je gewend bent. Stop halverwege de maaltijd en ga na of het eten je bevalt, beslis vervolgens of je de rest ook opeet
- Ontdek je eetprofiel > wat voor eter ben je? Houd je van warme of koude gerechten, van kauwen of zacht voedsel, pittig of mild, hartig of zoet? (Deze vragen kun je jezelf stellen tijdens de maaltijd of het koken)
Je zult zien dat deze eenvoudige acties je veel kennis en inzichten opleveren. Zo kom je erachter welk eten je echt voedt in plaats van ‘vult’, wat je goed of juist slecht verteert, de juiste hoeveelheid, het tijdstip, gewoontes en wat je echt (niet) lekker vindt. Kortom, je bewustzijn groeit en je gaat eerder signalen bij jezelf herkennen. Wie weet ga je wat aanpassen omdat je merkt dat het je goed doet. Je ruilt bijvoorbeeld die lunchboterhammen in voor een soep of een salade en je ontdekt dat je after-lunch dip uitblijft. Je drinkt 3 ipv 6 koppen koffie per dag en je wordt juist meer alert ipv moe. Of je gaat eerder dineren waardoor je niet meer met een opgeblazen gevoel naar bed gaat.
Eten voor lichaam, ziel en geest
Voeding is niet alleen de noodzakelijke brandstof voor het fysieke lichaam, je voedt ook de andere lichamen die bij jou horen; energie, bewustzijn, zelfs emoties en driften. De komende tijd zal ik hier meer over vertellen en daarbij dieper ingaan op de thema’s die hier genoemd zijn. Eerder al schreef ik over het belang van ritme in een tijd waarin bijna alle communicatie via schermpjes verloopt.
* Het anti-toxisch eetplan van Aelbrecht betreft het eten van veel groenten, fruit, noten, zaden, pitten, vlees, vis, gevogelte en eieren. Wat je laat staan zijn koolhydraten afkomstig van granen als tarwe, gerst, rogge, spelt (dus brood, pasta, crackers), alle vormen van zuivel (behalve ei), alcohol en koffie.
